PROGRAM

Kierunek: Bioróżnorodność w zarządzaniu środowiskiem

Przedmiot: Bioróżnorodność – wprowadzenie, ogólne definicje i zagadnienia

Wykładowca: Mariusz Simka

Celem przedmiotu jest przekazanie podstawowej wiedzy dotyczącej:

  • Różnorodności biologicznej
  • Ochrony środowiska i przyrody w Polsce
  • Możliwości zawodowych związanych z bioróżnorodnością
  • Podstawowych zagadnień związanych z bioróżnorodnością

Zakres materiału (wykład):

  • Bioróżnorodność – definicje
  • Bioróżnorodność – możliwości zarobkowe
  • Wyzwania zawodowe w branży ochrony środowiska
  • Wybrane zagadnienia z ekologii ważne z punktu widzenia różnorodności biologicznej.
  • Metody inwentaryzacji/ monitoringu siedlisk i gatunków, z uwzględnieniem metodyki oznaczania organizmów żywych
  • Formy ochrony przyrody i ich znaczenie

Podczas zajęć słuchacze nauczą się:

  • definiować różnorodność biologiczną
  • wymieniać formy ochrony przyrody w Polsce i krótko je scharakteryzować
  • wskazywać możliwości zawodowe związane z różnorodnością biologiczną

Przedmiot: Działania minimalizujące i kompensujące środowisko przy budowie infrastruktury

Wykładowca: Małgorzata Półtorak
Celem przedmiotu jest:
  • poszerzenie wiedzy w zakresie przepisów ochrony środowiska w tym oceny oddziaływania na środowisko (także w obszarze Natura 2000), przekazanie wiedzy na temat działań minimalizujących i kompensujących wpływ inwestycji na środowisko (etap budowy i eksploatacji)
  • przekazanie podstawowej wiedzy na temat etapów przygotowania dokumentacji projektowej  w zakres której wchodzi część środowiskowa
  • przekazanie podstawowej wiedzy na temat prowadzenia nadzoru przyrodniczego na budowach – na przykładach budowy infrastruktury drogowej
  • przekazanie podstawowej wiedzy na temat monitoringów porealizacyjnych
Zakres materiału (wykłady i ćwiczenia w terenie):

  • przepisy ochrony środowiska (w tym m.in.: Ustawa prawo ochrony środowiska, Ustawa o ochronie przyrody, Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, Ustawa prawo wodne, Rozporządzenie w sprawie określenia przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych  z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko, Rozporządzenie w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, Rozporządzenie w sprawie ochrony gatunkowej roślinprocedury dokumentacji projektowej w drogach
  • procedury oceny oddziaływania na środowisko
  • działania minimalizujące wpływ budowy infrastruktury na środowisko: a) etap budowy: zabezpieczenia drzew nieprzeznaczonych do wycinki, tymczasowe wygrodzenia herpetologiczne, piezometry, inwentaryzacja prawnie chronionych zwierząt i roślin, uzyskanie decyzji derogacyjnych oraz wypełnienie warunków z nich wynikających np. przenoszenie prawnie chronionych zwierząt i rośli; b) przejścia dla zwierząt (duże, średnie i małe), wygrodzenie drogi wraz z zabezpieczeniami herpetologicznymi, zbiorniki zastępcze dla płazów, nasadzenia roślin, budki dla ptaków i nietoperzy, system odwodnienia, ekrany akustyczne

Podczas zajęć słuchacze nauczą się:

  • wymieniać etapy przygotowania dokumentacji środowiskowej
  • na podstawie inwentaryzacji przyrodniczej oraz rozwiązań projektowych zidentyfikować działania minimalizujące wpływ inwestycji na środowisko
  • przygotowywać wnioski derogacyjne (odstępstwa od zakazów)
  • pełnić funkcję inspektora ds. środowiska budowie (zarówno po stronie nadzoru inwestorskiego jak i wykonywanych prac)

Przedmiot: Siedliska przyrodnicze ze szczególnym uwzględnieniem siedlisk Natura 2000, ocena stanu zachowania, formularze danych, praktyka 

Wykładowca:  M. Smoczyk

Celem przedmiotu jest:

  • przekazanie podstawowej wiedzy o sieci Natura 2000, obszarach siedliskowych sieci Natura 2000, siedliskach przyrodniczych Natura 2000 z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej występujących w Polsce, formularzach SDF obszarów Natura 2000, formalnych przedmiotach ochrony w obszarach Natura 2000 i ich znaczeniu w obszarach, kryteriach wyznaczania obszarów Natura 2000.
  • zapoznanie z literaturą przedmiotu: instrukcja wypełniania SDF dla obszaru Natura 2000, podręczniki i przewodniki metodyczne GIOŚ dla poszczególnych typów siedlisk przyrodniczych, metodyki monitoringu PMŚ GIOŚ, lista kodów oddziaływań etc.
  • przekazanie wiedzy o zasadach metodyki monitoringu siedlisk przyrodniczych i oceny ich stanu zachowania (skala: FV – U1 – U2 – XX), parametrach stanu, wskaźnikach specyficznej struktury i funkcji (ze szczególnym uwzględnieniem wskaźników kardynalnych), wyprowadzaniu ocen stanu ochrony.
  • przekazanie podstawowej wiedzy o sposobie wykonywania zdjęć fitosocjologicznych na potrzeby monitoringu siedlisk przyrodniczych: wypełnianie główki zdjęcia fitosocjologicznego, warstwy roślinności, skala ilościowości Braun-Blanqueta, identyfikacja gatunków – zajęcia terenowe.
  • Zapoznanie ze sposobem wypełniania formularza obserwacji siedliska przyrodniczego na stanowisku na wybranym przykładzie (zajęcia terenowe). Przygotowanie słuchaczy do wypełniania formularzy obserwacji/monitoringu siedliska przyrodniczego na stanowisku na potrzeby inwentaryzacji przyrodniczych, monitoringu lub sporządzania dokumentów planistycznych w ochronie przyrody.
  • Przygotowanie słuchaczy do samodzielnego wykonywania inwentaryzacji przyrodniczej/monitoringu siedlisk przyrodniczych. Przekazanie wiedzy o sposobie kartowania płatów, zasadach poprawnego fotografowania na potrzeby inwentaryzacji siedlisk (np. geotagowanie fotografii), rejestracja śladu GPS etc. – zajęcia terenowe

Podczas zajęć słuchacze nauczą się:

  • definiować pojęcia: siedlisko przyrodnicze Natura 2000, obszar siedliskowy Natura 2000 (SOO), rozróżnia podstawowe typy siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej występujące w Polsce i podlegające ochronie, wie co to jest formularz SDF dla obszaru Natura 2000 i zna jego główne sekcje. Rozumie pojęcie „formalny przedmiot ochrony w obszarze Natura 2000” (znaczenie o obszarze A-C).
  • wyszukiwać w internecie dokumenty pomocne w wypełnianiu formularzy SDF i obserwacji siedlisk przyrodniczych: podręczniki i przewodniki metodyczne, instrukcja wypełniania SDF, metodyki monitoringu siedlisk, krajowe raporty o stanie siedlisk przyrodniczych, kody oddziaływań.
  • ogólnych zasady metodyki monitoringu siedlisk przyrodniczych i oceny ich stanu zachowania (skala: FV – U1 – U2 – XX). Wymienia 3 parametry stanu, rozróżnia parametry stanu i wskaźniki, rozumie znaczenie wskaźników kardynalnych. Zna sposób wykonywania zdjęcia fitosocjologicznego na potrzeby monitoringu siedlisk przyrodniczych: wypełnia główkę zdjęcia fitosocjologicznego, zna skalę ilościowości Braun-Blanqueta.
  • przeprowadzać ocenę stanu zachowania wybranego płatu siedliska przyrodniczego (zajęcia terenowe) zgodnie z metodyką monitoringu PMŚ GIOŚ dla danego typu siedliska: wyznacza transekt monitoringowy, potrafi wypełnić formularz monitoringu siedliska przyrodniczego Natura 2000 na stanowisku (bez wykonywania zdjęć fitosocjologicznych), wyprowadza ocenę specyficznej struktury i funkcji i ogólnego stanu zachowania, określa istniejące oddziaływania i zagrożenia. Potrafi skartować płat siedliska przyrodniczego za pomocą odbiornika GPS w smartfonie/tablecie lub niezależnego odbiornika GPS. Potrafi wykonać geotagowaną dokumentację fotograficzną płatu siedliska przyrodniczego. Dla chętnych: pokaz wykonywania zdjęć fitosocjologicznych w terenie z użyciem aplikacji na smartfona (TurbovegSD, VegApp).

Przedmiot: Chronione i cenne gatunki roslin naczyniowych i mszaków

Wykładowca: M. Smoczyk

Cele przedmiotu:

  • Przekazanie podstawowej wiedzy o formach ochrony gatunkowej roślin (ochrona ścisła, z wyłączeniami i bez wyłączeń, ochrona strefowa, ochrona częściowa).
  • Przygotowanie słuchaczy do wypełniania wniosków o odstępstwa od zakazów dla gatunków chronionych roślin i grzybów (np. w procesie OOŚ i inwestycyjnym).
  • Przekazanie podstawowej wiedzy o czerwonych listach i księgach gatunków zagrożonych (krajowe, regionalne) oraz kryteriach określania kategorii zagrożenia według IUCN. Prezentacja aktualnych krajowych czerwonych list roślin naczyniowych, mchów, wątrobowców, Polskiej Czerwonej Księgi Roślin, przykładów czerwonych list regionalnych.
  • Umiejętność rozpoznawania najczęściej spotykanych chronionych roślin naczyniowych i mszaków. Wykorzystanie technologii informacyjnej: atlasy internetowe, AI i aplikacje smartfonowe do identyfikacji gatunków (np. iNaturalist, Flora Incognita – praca z aplikacjami w terenie) – zajęcia terenowe.
  • Warsztaty terenowe – prezentacja najczęściej spotykanych w krajobrazie miejskim gatunków chronionych roślin, ze szczególnym uwzględnieniem mszaków epifitycznych i epigeicznych. W trakcie zajęć terenowych inwentaryzacja gatunków chronionych na wybranym obiekcie, ze szczególnym uwzględnieniem mszaków rosnących na drzewach.
  • Przygotowanie słuchaczy do samodzielnego wykonywania inwentaryzacji przyrodniczej chronionych roślin naczyniowych i mszaków (zakres zbieranych danych: dane niezbędne, dane dodatkowe; karty inwentaryzacyjne, zasady poprawnego fotografowania smartfonem na potrzeby dokumentacji inwentaryzacyjnej (np. geotagowanie fotografii, makrofotografia), inwentaryzacja znalezisk za pomocą aplikacji na smartfon/tablet, rejestracja śladu GPS etc. – zajęcia terenowe).

Podczas zajęć słuchacze nauczą się:

  • Rozróżniać formy ochrony gatunkowej roślin w Polsce zgodnie z aktualnym Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
  • Wypełniać wniosek o odstępstwa dla gatunków chronionych roślin lub grzybów.
  • Wyjaśniać, co to jest czerwona lista i czerwona księga gatunków zagrożonych, rozróżnia kategorie zagrożenia gatunków wg IUCN w układzie hierarchicznym, zna aktualne publikacje czerwonych list krajowych dla roślin naczyniowych, mchów i wątrobowców, Polską Czerwoną Księgę Roślin.
  • Identyfikować rośliny naczyniowe i mszaki z pomocą aplikacji AI (np. iNaturalist, Flora Incognita). 
  • Wykonywać geotagowaną fotografię znaleziska smartfonem, zarejestrować ślad GPS w trakcie inwentaryzacji i stworzyć własny projekt z obserwacjami w aplikacji iNaturalist

Przedmiot: Bioróżnorodność, a zrównoważony rozwój

Wykładowca: Marta Gaworska

Cele przedmiotu:

  • przekazanie podstawowej wiedzy dot. bioróżnorodności w kontekście zrównoważonego rozwoju (czym jest zrównoważony rozwój, koncepcja ESG i jak został w nich uwzględniony aspekt bioróżnorodności),
  • przybliżenie studentom jak wiedza przyrodnicza może być w praktyce wykorzystywana do obecnych standardów raportowania (w tym zasady inwentaryzacji przyrodniczej, gatunki inwazyjne, czy działania na rzecz gatunków chronionych),
  • przedstawienie ryzyk (regulacyjnych/strategicznych, procesowych/operacyjnych, finansowych, reputacyjnych/społecznych) nieuwzględniania bioróżnorodności w codziennej działalności biznesowej,
  • przybliżenie badania wpływu działalności biznesowej na bioróżnorodność oraz zapoznanie z  działaniami minimalizującymi ten wpływ, omówienie działań firm reprezentujących różne sektory,
  • poznanie wymogów otoczenia regulacyjnego (w aspektach bioróżnorodności) m.in. Strategii na rzecz bioróżnorodności 2030, Nowej Taksonomii UE, Strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, Pakietu Fit for 55, Zielonego Ładu, Dyrektywy o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD),
  • przedstawienie wymagań instytucji finansowych, szczególnie przy ubieganiu się o zielone finansowanie zgodnie z zasadami Taksonomii UE (ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów jako jeden z sześciu celów środowiskowych), także z wykorzystaniem wytycznych International Finance Corporation (IFC) Banku Światowego,
  • wskazanie studentom aktualnych zasad raportowania z perspektywy przedsiębiorcy i świadomego konsumenta (dyrektywa CSRD i europejskie standardy raportowania).

Zakres materiału (wykład i ćwiczenia):

  • Pojęcie zrównoważonego rozwoju i koncepcja ESG (Environmental, Social, Governance).
  • Bioróżnorodność jako element zrównoważonego rozwoju (zakres, wytyczne). 
  • Strategie i regulacje UE związane z bioróżnorodnością (Strategia na rzecz bioróżnorodności 2030, Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, Nowa Taksonomia UE, Zielony Ład, CSRD, Pakiet Fit for 55).
  • Wymagania instytucji finansowych dotyczące zielonego finansowania (Taksonomia UE, wytyczne IFC).
  • Standardy raportowania w kontekście bioróżnorodności (Europejskie Standardy Raportowania w tym ESRS 4).
  • Analiza podwójnej istotności dla tematów związanych z bioróżnorodnością.
  • Ryzyka nieuwzględniania bioróżnorodności w działalności biznesowej (regulacyjne, operacyjne, finansowe, reputacyjne, społeczne).
  • Metody badania wpływu działalności biznesowej na bioróżnorodność.
  • Przykłady działań minimalizujących wpływ biznesu na bioróżnorodność (w tym dobre praktyki inwentaryzacji przyrodniczej, identyfikacji gatunków inwazyjnych, ochrony i odbudowy gatunków chronionych).
  • Przykłady najlepszych praktyk raportowania w obszarze bioróżnorodności.

Podczas zajęć słuchacze nauczą się:

  • podstawowych pojęć w zakresie zrównoważonego rozwoju, koncepcji ESG
  • otoczenia regulacyjnego związanego z bioróżnorodnością w kontekście prawa unijnego i polskiego
  • czym jest analiza podwójnej istotności
  • podstawowych metod badania wpływu działalności na bioróżnorodność oraz przykładów działań je minimalizujących
  • najlepszych praktyk związanych z raportowaniem, gdzie ich szukać oraz swoją wiedzę z zakresu bioróżnorodności przełożyć na wymagania aktualnych wytycznych raportowania (głównie ESRS 4)

Przedmiot: Państwowy Monitoring Środowiska – monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych w praktyce

Wykładowca: Anna Smolarska

Celem przedmiotu jest:

  • przekazanie podstawowej wiedzy na temat Państwowego Monitoringu Środowiska, w tym podstaw prawnych, celów i zadań, aktualnego programu oraz sposobów jego finansowania,
  • zapoznanie z elementami monitoringu przyrodniczego ze szczególnym uwzględnieniem monitoringu gatunków i siedlisk przyrodniczych oraz założeniami metodycznymi: częstotliwością monitoringu, zakresu badanych parametrów, stosowanej skali ocen, sposobu dokonywania oceny stanu ochrony na stanowisku monitoringowym, 
  • przygotowanie słuchaczy do praktycznego prowadzenia monitoringu wybranych typów siedlisk i grup gatunków oraz do planowania ich skutecznej ochrony.

Zakres materiału (wykłady i zajęcia w terenie):

  •  podstawy prawne i cele Państwowego Monitoringu Przyrodniczego
  • założenia metodyczne monitoringu siedlisk przyrodniczych i gatunków
  • ogólna procedura przeprowadzenia monitoringu: a) roślin – na podstawie wybranych gatunków z następujących grup: rośliny kwiatowe, paprocie, widłaki, mchy, porosty; b) zwierząt – na podstawie wybranych gatunków z następujących grup: ssaki, płazy i gady, minogi i ryby, mięczaki, ważki, motyle, chrząszcze, inne bezkręgowce; c) siedlisk –na podstawie wybranych typów siedlisk przyrodniczych: siedliska nadmorskie, wodne i nawodne, zaroślowe, łąkowe i murawowe, torfowiskowe i źródliskowe, naskalne i jaskinie, siedliska leśne 

  • praktyczne wykorzystanie metod monitoringu gatunków i siedlisk przyrodniczych w terenie, w tym m.in.: metody monitoringu dużych drapieżników z zastosowaniem fotopułapek

  • rozpoznawanie gatunków chronionych w terenie z wykorzystaniem podstawowych urządzeń do prowadzenia obserwacji: lornetki, lunety, aparaty fotograficzne

Podczas zajęć słuchacze nauczą się:

  • definiować podstawowe pojęcia dotyczące PMŚ, takie jak: monitoring przyrodniczy, stanowisko monitoringowe, wskaźniki kardynalne,
  • wyjaśniać i opisywać tzw. parametry stanu ochrony zarówno w odniesieniu do ochrony siedlisk jaki i gatunków
  • wypełniać kartę obserwacji siedliska przyrodniczego na stanowisku oraz formularze do obserwacji gatunku na stanowisku

Przedmiot: Struktura i metodyka pisania opracowań przyrodniczych oraz pism urzędowych 

Wykładowca: Agnieszka Drapiewska

Celem przedmiotu jest:

  • zapoznanie uczniów z kompetencjami poszczególnych organów ds. ochrony środowiska (gminy, starostwa, PIW, urzędy marszałkowskie, urzędy wojewódzkie, RDOŚ, WIOŚ itp.),
  • przygotowanie do tworzenia pism do urzędów oraz podstawowych opracowań przyrodniczych.

Zakres materiału (wykład i zajęcia praktyczne):

  • Kompetencje poszczególnych organów wykonujących zadania z zakresu ochrony środowiska i ochrony przyrody. 
  • Urzędy/jednostki a Kodeks Postępowania Administracyjnego, ustawa o ochronie przyrody, ustawa o ochronie środowiska, ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
  • Współpraca z organami i jednostkami zajmującymi się ochroną środowiska/przyrody.
  • Redakcja tekstów urzędowych takich jak: prośby, podania, skargi i zażalenia.
  • Co to jest SZOP OP, SWZ jak czytać, gdzie szukać? - Tworzenie planu opracowania przyrodniczego na wybranych przykładach.

Podczas zajęć słuchacze nauczą się:

  • poprawnie i logicznie analizować problem
  • szukać czytać ze zrozumieniem ogłoszenia i przetargi
  • redagować pisma do urzędu, kierować je do właściwego urzędu
  • konstruować opracowania przyrodnicze

Przedmiot: Drzewa w procesie inwestycyjnym. Podstawy diagnostyki drzew

Wykładowca: Mirosław Szklarski

Celem przedmiotu jest:

  • przekazanie wiedzy na temat roli drzew w procesie inwestycyjnym, ich wpływu na środowisko i gospodarkę.
  • poszerzenie wiedzy studentów na temat prawnych aspektów ochrony zieleni w kontekście inwestycji.
  • przygotowanie  do świadomego zarządzania zielenią miejską i wdrażania proekologicznych praktyk w projektach urbanistycznych.
  • ukazanie korzyści ekonomicznych wynikających z integracji zieleni w projektach inwestycyjnych
  • przedstawienie innowacyjnych technologii i narzędzi wspierających ochronę i planowanie drzew w miastach
  • przekazanie wiedzy nt. metod oceny i diagnostyki drzew.
  • przedstawienie innowacyjnych urządzeń wykorzystywanych do diagnostyki drzew
  • przygotowanie studentów do krytycznej oceny i interpretacji wyników na bazie wiedzy dendrologicznej i doświadczenia w pracy z drzewami.

Zakres materiału (wykład i zajęcia praktyczne):

  • znaczenie drzew w środowisku miejskim i inwestycjach
  • ekologiczne funkcje drzew: regulacja mikroklimatu, pochłanianie CO2, oczyszczanie powietrza, ochrona przed hałasem
  • ekonomiczne aspekty zieleni: wpływ na wartość nieruchomości, oszczędność energii, poprawa jakości życia mieszkańców
  • regulacje prawne dotyczące ochrony drzew w Polsce i Europie
  • procedury uzyskiwania zgód na usunięcie drzew i obowiązki inwestora.
  • przykłady miast skutecznie wdrażających politykę zieleni miejskiej
  • drzewa w planowaniu przestrzennym: sposoby uwzględniania zieleni w projektach urbanistycznych
  • technologie wspierające ochronę drzew: drony, systemy GIS, czujniki wilgotności gleby
  • nowoczesne rozwiązania urbanistyczne: zielone dachy, parki kieszonkowe, inteligentne systemy nawadniania
  • partycypacja społeczna w ochronie zieleni i jej wpływ na skuteczność zarządzania przestrzenią miejską
  • przyszłość zielonej urbanistyki: trendy i innowacje w zakresie integracji zieleni w przestrzeniach inwestycyjnych
  • sprzęt wykorzystywany do diagnostyki instrumentalnej, stopień inwazyjności badań
  • holistyczne podejście do diagnostyki drzew (łączenie metod i specjalizacji: dendrologii, fitopatologii, entomologii, mykologii, arborystyki).

Przedmiot: 

Wykładowca: 

Celem zajęć jest przekazanie słuchaczom

Przedmiot: 

Wykładowca: 

Celem zajęć jest przekazanie słuchaczom 

Przedmiot:  

Wykładowca: 

Celem przedmiotu jest